مقایسه داکت اسپلیت با کولر گازی

مقایسه داکت اسپلیت با کولر گازی (اسپلیت) و شناخت 5 تفاوت اصلی آنها

در این متن مقایسه داکت اسپلیت با کولر گازی (اسپلیت) از ابعاد مختلف انجام شده است. با شناخت تفاوت های اصلی داکت اسپلیت نسبت به کولر گازی و با در نظر گرفتن میزان بودجه اولیه و نیز نیازهای موجود در ساختمان ، می توان مناسب ترین سیستم را انتخاب نمود. قبل از اینکه این دو سیستم را نسبت به هم مقایسه کنیم و 5 تفاوت اصلی آنها را بدانیم، ابتدا باید با ساختار و طرز کار هر کدام از آنها آشنا شویم.

مروری کلی بر ساختار داکت اسپلیت و کولر گازی

همانطور که از نام اسپلیت (کولر گازی) پیداست، این سیستم دستگاهی دو تکه است که تکه بیرونی آن که معمولا پشت پنجره یا بالکن یا بر روی بام نصب می شود، کندانسور نام دارد که با لوله کشی گاز مبرد (گاز فریون) به یونیت دیواری داخل اتاق یا سالن مورد نظر متصل می شود و همانطور که از نام داکت اسپلیت پیداست، این دستگاه نیز مشابه اسپلیت از یک یونیت بیرونی (نصب شده در بیرون ساختمان به نام کندانسور) و یک یونیت داخلی سقفی (نصب شده در سقف کاذب به نام اواپراتور) تشکیل شده که آنها نیز با لوله کشی گاز فریون به یکدیگر متصل می شوند. ولی تفاوت داکت اسپلیت با کولر گازی از نظر ساختاری در این است که اواپراتور داکت اسپلیت، هوا را پس از سرد یا گرم کردن با کانال های متعددی در چندین اتاق یا سالن پخش می کند که در تصویر زیر نشان داده شده است. نکته اینکه اجزای یونیت خارج از ساختمان (کندانسور) اسپلیت و داکت اسپلیت بسیار شبیه هم بوده ولی تفاوت در شکل و شمایل یونیت داخل ساختمان (اواپراتور) است که در کولرهای گازی معمولا به شکل دیواری است که تنها بخش کوچکی از یک سالن یا اتاق را تهویه می کند ولی در داکت اسپلیت ها، اواپراتور از نوع سقفی توکار است که هوا را پس از تهویه با کانال هایی در بخش های متعدد توزیع می کند که در واقع برای مقایسه داکت اسپلیت با کولر گازی و شناخت 5 تفاوت اصلی آنها باید تفاوت های بین سیستم های کانال دار و بدون کانال را بررسی کنیم. برای اینکه با دستگاه داکت اسپلیت بیشتر آشنا شوید و مزایا و معایب آن را به طور کامل بررسی کنید، پیشنهاد می کنیم که ابتدا مقاله داکت اسپلیت چیست ؟ را مطالعه بفرمایید.

در ادامه موارد مهم برای مقایسه داکت اسپلیت با کولر گازی به صورت فهرست وار آورده شده است و سپس ویژگی های هر دستگاه در آن مورد توضیح داده شده است.

شناخت 5 مورد از مهمترین تفاوت های اصلی آنها :

1 . ابعاد اتاق ها یا سالن مورد نظر برای سرمایش و گرمایش

داکت اسپلیت : سرمایش و گرمایش چند اتاق را به صورت همزمان انجام می دهد.

داکت اسپلیت ها معمولا تا ظرفیت حداکثر 8 تن تبرید طراحی و تولید می شوند که برای مثال در شهری مانند تهران می تواند هوای حدودا 200 متر مربع را تهویه کند. ولی معمولا به خاطر بزرگ بودن ابعاد یونیت داخلی، از چنین ظرفیتی کمتر استفاده می شود و بیشتر در ظرفیت های 2 تا 5 تن تبرید (24000 تا 60000 بی تی یو بر ساعت) مورد استفاده قرار می گیرند. به صورت سرانگشتی در شهری مثل تهران به ازای هر 30 متر مربع از مساحت مفید یک ساختمان با ارتفاع سقف معمولی، یک تن تبرید برودت در نظر گرفته می شود که بنابرین هر دستگاه 5 تن می تواند تقریبا 150 متر مربع را پوشش دهد.

کولر گازی : سرمایش و گرمایش تنها یک اتاق یا سالن کوچک امکان پذیر است.

کولرهای گازی هم معمولا تا حداکثر ظرفیت 5 تن تبرید طراحی و ساخته می شوند که بیشتر در ظرفیت های 2 و 3 تن تبرید (24000 و 36000) مورد استفاده قرار می گیرند.

بنابرین در نخستین گام مقایسه اسپلیت و داکت اسپلیت باید به متراژ تحت پوشش هر دستگاه توجه کرد که در واقع اولین قدم در شناخت تفاوت های این دو دستگاه نسبت به هم است.

2 . مقایسه داکت اسپلیت با کولر گازی از نظر زیبایی شناختی داخل و خارج ساختمان

داکت اسپلیت : کانال ها و اواپراتور (یونیت داخلی زیر سقف کاذب) در معرض دید نیستند و تنها دریچه خروجی از هر کانال قابل مشاهده است. در اکثر موارد، یونیت داخلی را در محدوده بین اتاق ها (راهروها) نصب می کنند و با کانال کشی آن را به همه بخش های مد نظر متصل کرده و در هر قسمت، فقط دریچه هوا در معرض دید عموم قرار می گیرد. دقیقا مثل کولرهای آبی که در هر اتاق فقط دریچه دیده می شود. در معرض دید بودن یونیت بیرونی هم محل نصب آن بستگی دارد و با توجه به اینکه اغلب بر روی بام نصب می شود، کمتر در معرض دید قرار می گیرد ولی اگر فاصله بین یونیت داخلی و خارجی زیاد باشد، به ناچار بایستی یونیت خارجی در محلی نزدیک تر (برای مثال در تراس) نصب شود تا سیستم دچار افت راندمان نشود. البته باید به این نکته توجه داشت که سقف کاذب باعث کاهش ارتفاع سقف می شود و در صورتی که ارتفاع سقف توسط سازنده بیشتر از حد معمول گرفته نشود این کاهش ارتفاع جلوه نامناسبی به محیط داخل ساختمان خواهد داد.

کولر گازی : یونیت داخلی معمولا به شکل دیواری نصب می شود و در معرض دید قرار دارد. همچنین یونیت بیرونی یا همان کندانسور نیز معمولا در معرض دید قرار دارد و وجود تعداد زیادی از آنها در یک ساختمان، باعث ایجاد جلوه نامناسب در نمای بیرونی ساختمان می شود. (مطابق شکل زیر)

بنابرین دومین مورد از 5 تفاوت اصلی داکت اسپلیت و کولر گازی نسبت به هم مربوط به موقعیت نصب یونیت های داخلی و خارجی آنها می شود.

3 . تفاوت اسپلیت و داکت اسپلیت از نظر صدای کارکرد دستگاه

سومین مورد مهم از 5 تفاوت اصلی این دو دستگاه بسیار مهم بوده و در انتخاب آن (علی الخصوص در اماکنی که به ایجاد سطح آسایش مطلوب نیاز است) نقش مهمی دارد. مسئله صدای کارکرد دستگاه های تهویه سرمایشی و گرمایشی مربوط به هر دو بخش یونیت بیرونی و داخلی می شود. اگر یونیت بیرونی در فاصله ای دور (برای مثال بر روی بام) نصب شود، صدای کارکرد آن به طبقات پایین معمولا منتقل نمی شود ولی اگر در تراس نصب شود، ممکن است صدای کارکرد آن به داخل منتقل شود (مخصوصا اگر دستگاه کیفیت خوب و سطح صدای پایینی نداشته باشد) و این مورد هم مربوط به اسپلیت ها و هم داکت اسپلیت ها می شود. در صورت زیاد بودن فاصله بین یونیت داخلی و بیرونی (اگر یونیت بیرونی در مکانی دور مثل پشت بام نصب شود)، بایستی برای جلوگیری از کاهش راندمان دستگاه، یونیت بیرونی در مکانی نزدیک تر (همانطور که اشاره کردیم مثل تراس) نصب شود.

صدای اواپراتور داکت اسپلیت به خاطر بزرگ بودن ابعاد فن نسبت به کولر گازی ، بیشتر است و برای کاهش صدا باید از عایق های صوتی و نیز کانال های انعطاف پذیر استفاده شود. به طور کلی راه حل های مختلفی برای کاهش صدای یونیت داخلی داکت اسپلیت ها ارائه می شود که هزینه تمام شده سیستم را افزایش می دهد. یکی از مشکلات اساسی داکت اسپلیت همین مسئله صدا است که در موارد کمی می توان دستگاهی را یافت که پس از نصب ، صدای آزاردهنده نداشته باشد و فقط زمانی می توان این اطمینان را حاصل کرد که اولا دستگاه داکت اسپلیت مورد نظر از برندهای اصلی و معتبر باشد و دوم اینکه اجرای آن توسط تیم متخصص و به شکلی کاملا اصولی و مهندسی انجام شود.

4 . تفاوت داکت اسپلیت با کولر گازی از نظر قابلیت و قدرت سرمایش و گرمایش

تفاوت داکت اسپلیت با کولر گازی از این نظر بسیار حائز اهمیت است. با معکوس کردن سیکل کاری توسط یک شیر چهار طرفه مخصوص در این دو دستگاه ، می توان در فصل سرد از آنها به عنوان دستگاه گرمایشی استفاده نمود ولی این کار معمولا به چند دلیل انجام نمی شود. اول اینکه قدرت گرمایشی آنها کم بوده و دوم اینکه مصرف برق برای گرمایش در ایران (به علت ارزان تر بودن قیمت گاز نسبت به برق) به صرفه نیست.

به همین خاطر اگر در ساختمانی از کولر گازی استفاده شود، معمولا از سیستم مکمل گرمایشی مانند پکیج و رادیاتورها و یا بخاری گازسوز و … نیز باید استفاده کرد. در داکت اسپلیت می توان با افزودن یک کویل آبگرم (لوله های متعدد پره دار مخصوص آبگرم) به اواپراتور (یونیت داخلی) و جاری کردن آبگرم ارسالی از سمت پکیج گازسوز دیواری یا بویلر موتورخانه ای درون کویل و نیز چرخش فن اواپراتور ، هوای گرم را در ساختمان توزیع نمود. نکته اینکه معمولا این کویل های آبگرم که به یونیت داخلی داکت اسپلیت ها افزوده می شود توان گرمایشی بالایی ندارند و هوای گرم به شکل مطبوع و با یکنواختی و قدرت بالا در همه اتاق ها توزیع نمی شود و نمونه هایی بسیار زیادی دیده شده که از عملکرد دستگاه در حالت گرمایشی ناراضی هستند و افراد بسیاری مجبور می شوند تا یک سیستم گرمایشی مکمل مجددا خریداری و نصب نمایند.

یونیت داخلی داکت اسپلیت :

جاسازی کویل آبگرم در یونیت داخلی داکت اسپلیت :

5 . تفاوت داکت اسپلیت با کولر گازی از نظر تنظیم دما

پنجمین مورد از 5 تفاوت اصلی آنها مربوط به مسئله بسیار مهم تنظیم دما در هر اتاق می شود.

کولر گازی : چون در هر اتاق یک اواپراتور و به ازای هر اواپراتور یک کندانسور وجود دارد، دمای هر کدام را می توان مستقل و به میزان دلخواه تنظیم نمود و یا آن را خاموش و روشن کرد.

داکت اسپلیت : همه اتاق ها و سالن هایی که با کانال کشی به یک اواپراتور متصل می شوند، با هم و با دمای یکسان سرد یا گرم می شوند، مگر اینکه در مسیر هر کانال به هر اتاق از ترمینال باکس (یونیت باکس یا همان دمپر برقی) برای باز و بسته کردن مسیر هوا استفاده شود که افزودن ترمینال باکس ها به سیستم، در نهایت منجر به افزایش قیمت داکت اسپلیت خواهد شد. بنابرین استفاده از داکت اسپلیت در کاربری هایی پیشنهاد می شود که از بخش های مختلف (اتاق ها و سالن های مختلف) تشکیل نشده باشد (پروژه های غیر مسکونی) و بیشتر برای سالن های یک تکه مناسب است. در چنین مواقعی و برای اینکه بتوان از مزیت کنترل مستقل دما در هر قسمت از ساختمان بهره برد می توان از سیستم کولر گازی (برای متراژهای کمتر از 250 متر مربع با برق تک فاز) و مینی چیلر و فن کویل ها (برای متراژهای بیشتر از 250 متر مربع با برق سه فاز) به جای داکت اسپلیت استفاده نمود که برای شناخت اجزا و طرز کار سیستم مینی چیلر و فن کویل و شناخت مزایا و معایب آن، پیشنهاد می کنیم که مقاله مینی چیلر چیست ؟ را مطالعه بفرمایید.

در شکل زیر می بینید که به چه شکلی تهویه هوای همه اتاق ها با دمای یکسان (مثلا 21 درجه سانتی گراد) در داکت اسپلیت انجام می شود و اگر بخواهیم دمای هوا را در یک سالن یا اتاق برای مثال به 19 درجه کاهش دهیم، دمای هوای همه قسمت ها 19 درجه خواهد شد ولی اگر از سیستم مینی چیلر و فن کویل (یا چیلر و فن کویل) استفاده شود، می توان دمای هوا در هر فن کویل را جداگانه و مستقل تنظیم کرد.

ما در این متن به صورت کلی مقایسه داکت اسپلیت با کولر گازی را انجام دادیم و شناخت کلی از 5 تفاوت اصلی آنها نسبت به هم پیدا کردیم. در هر ساختمان باید مقدار بار سرمایشی و گرمایشی محاسبه شده (بر اساس متراژ، ارتفاع سقف، نوع کابری، شهر و …) و پس از بررسی نیازهایی مانند کنترل یا عدم کنترل دمای هر اتاق یا سالن از یک ساختمان به صورت مستقل ، قیمت دستگاه و سایر موارد ، مناسب ترین سیستم انتخاب شود.

پیشنهاد مطالعه برای مقایسه اسپلیت با سیستم VRF در مقاله ⇐ مقایسه سیستم VRF با اسپلیت

مطالعه بیشتر ⇓

شاخص EER چیست ؟

تاسیسات تهویه مطبوع ساختمان