شاخص EER چیست و چگونه اندازه گیری می شود؟
در پاسخ به سوال EER چیست می توان گفت که EER مخفف کلمات Energy Efficiency Ratio است که به معنای نسبت راندمان انرژی برای دستگاه های خنک کننده است. تعریف EER از نگاهی دیگر بدین شکل است که این شاخص، حاصل تقسیم انرژی یا توان خنک کاری دستگاه بر حسب بی تی یو بر ساعت (BTU/h) بر انرژی یا توان الکتریکی ورودی به دستگاه بر حسب وات (W) است. منظور از انرژی یا توان خنک کاری دستگاه مقدار انرژی گرمایی است که وقتی دستگاه در حالت سرمایشی کار می کند از محیط داخل به محیط بیرون منتقل می شود. برای اینکه بدانیم این شاخص چگونه اندازه گیری می شود از فرمول زیر برای محاسبه آن استفاده می کنیم. هر چه مقدار EER بیشتر باشد، راندمان دستگاه بالاتر خواهد بود. یعنی اینکه هر چه مقدار حرارتی که یک دستگاه سرمایشی به ازای مصرف مقدار مشخصی از توان ورودی به محیط بیرون منتقل می کند بیشتر باشد راندمان آن بالاتر خواهد بود. برای مثال اگر توان خنک کاری یک دستگاه سرمایشی 10000 BTU بر ساعت باشد (یعنی مقدار گرمایی که از محیط داخل ساختمان به محیط بیرون ساختمان منتقل می کند 10000 BTU/h است) و توان الکتریکی ورودی به آن 1000 وات W باشد، مقدار EER برابر 10 خواهد بود. حال اگر دستگاهی در تست مشابه با آن بتواند 12000 BTU بر ساعت انرژی را در ازای همان مقدار توان الکتریکی ورودی (یعنی 1000 وات) به بیرون از فضای مورد نظر منتقل کند مقدار EER آن برابر با 12 خواهد بود و راندمان بالاتری دارد. از این شاخص معمولا برای مقایسه راندمان دستگاه های صرفا سرمایشی (و نه دستگاه های گرمایشی و یا هیت پمپ های سرمایشی گرمایشی) استفاده می شود.
برای اینکه بدانید BTU چیست و چگونه محاسبه و اندازه گیری می شود، پیشنهاد می کنیم که مقاله BTU چیست ؟ را مطالعه بفرمایید.
یکی دیگر از کارهایی که می توان با این فرمول انجام داد این است که اگر ظرفیت یک دستگاه (یا همان توان سرمایشی آن) را داشته باشیم و مقدار EER را نیز بدانیم می توان توان الکتریکی مصرفی دستگاه را محاسبه نمود. برای مثال اگر ظرفیت دستگاهی برابر با 6 تن تبرید (معادل 72000 BTU/h) باشد و EER آن برابر با 11 باشد طبق فرمول بالا و با تقسیم 72000 بر عدد 11 توان الکتریکی مصرفی دستگاه برابر با 6545 وات (تقریبا 6.5 کیلووات) خواهد بود.
هر چه مقدار EER بیشتر باشد، در بلند مدت موجب کاهش هزینه های مربوط به مصرف انرژی می شود. برای اندازه گیری شاخص EER تغییرات دمایی در طول یک فصل در نظر گرفته نمی شود و اندازه گیری آن در شرایط دمایی ثابت (35 درجه سانتی گراد برای دمای بیرون ساختمان و 26 درجه سانتی گراد برای دمای داخل ساختمان) با رطوبت نسبی 50 درصد انجام می شود. به طوری که برای تست ، اندازه گیری و محاسبه EER در آزمایشگاه دستگاه مورد نظر را تحت بار 100 درصدی (با تمام توان) و با شرایط دمایی ذکر شده که ثابت نگه داشته می شود قرار می دهند.
اکنون که به سوال شاخص EER چیست پاسخ دادیم، سوال مهم دیگری که مطرح می شود این است که شاخص SEER چیست و چگونه اندازه گیری می شود و چه تفاوت هایی بین EER و SEER وجود دارد که برای اندازه گیری راندمان در دماهای مختلف از شاخص دیگری تحت عنوان SEER استفاده می شود.
شاخص SEER چیست و چگونه محاسبه و اندازه گیری می شود؟
در پاسخ به سوال SEER چیست می توان گفت که همانند EER اندازه گیری می شود ولی با این تفاوت که دمای داخل ساختمان ثابت در نظر گرفته شده و دمای هوا در خارج از ساختمان بین 15 تا 37 درجه سانتی گراد (برای کل فصل) در نظر گرفته می شود.
شاخص SEER عمومیت و کاربرد بیشتری دارد زیرا با در نظر گرفتن منطقه نصب دستگاه تعیین می شود. بنابرین این دو شاخص معمولا برای اندازه گیری راندمان دستگاه های سرمایشی استفاده می شود و تفاوت EER و SEER فقط در نحوه اندازه گیری دما و در نظر گرفتن یا نگرفتن تغییرات دمایی در طول یک فصل از سال است.
بازگشت هزینه و درصد کاهش مصرف انرژی دستگاه
نمودار زیر مقادیر مختلف SEER و درصد کاهش مصرف انرژی توسط دستگاه در طول یک سال را نشان می دهد. برای مثال دستگاهی که مقدار SEER آن 21 است، حدود 62 درصد و دستگاهی که مقدار SEER آن 10 است، حدود 20 درصد موجب کاهش مصرف انرژی می شود.
چارت زیر درصد کاهش مصرف انرژی سالانه یک دستگاه سرمایشی را بر حسب مقدار SEER دستگاه نشان می دهد. مبنای محاسبه عدد 8 است. یعنی اگر SEER دستگاهی بالاتر از 8 باشد ، برای مثال اگر SEER برابر 16 باشد ، دستگاه به طور میانگین 50 درصد نسبت به دستگاهی که SEER آن 8 است انرژی کمتر مصرف می کند و هر چه مقدار SEER از 8 کمتر باشد ، نشان از بهینه نبودن دستگاه بوده و مصرف آن افزایش می یابد. نکته اینکه شاخص SEER مقدار ماکزیمم راندمان را نشان می دهد (همانند حداقل مصرف سوخت یک اتومبیل در بزرگراه) و نسبت به شرایط و پارامترهای مختلف این عدد در واقعیت کمتر می شود.
نکات مهم درباره شاخص های EER و SEER و نحوه اندازه گیری و افزایش آن
1 . ساده ترین راه برای مقایسه میزان مصرف انرژی بین چند دستگاه این است که شاخص EER یا SEER آنها را با یکدیگر مقایسه کنیم.
2 . معمولا EER برای دستگاه های واحدی و SEER برای دستگاه های مرکزی مورد استفاده قرار می گیرد.
3 . مقدار SEER دستگاه های مدرن باید بین 13 تا 22 باشد.
4 . همانطور که اشاره شد این شاخص ها مقدار ماکزیمم راندمان دستگاه را نشان می دهد. در حالت عملی عوامل مختلفی از جمله نصب غیر صحیح و غیر اصولی دستگاه ، سایز نبودن کانال های هوا و لوله ها و دیگر عوامل اجرایی و نیز شرایط آب و هوایی محل نصب دستگاه باعث کاهش مقدار EER و SEER سیستم می شود.
مهمترین عوامل موثر بر افزایش EER و SEER دستگاه عبارتند از :
1 . استفاده از کمپرسورها و فن های کندانسور اینورتر (دور متغیر)
2 . تک مداره یا چند مداره بودن دستگاه (سیستم های تک مداره غیر اینورتر همواره با ماکزیمم توان کار می کنند ولی سیستم های دو یا چند مداره متناسب با مقدار بار درخواستی ، کمپرسورها را یک به یک وارد مدار کاری می کنند.)
3 . محاسبه ، سایزینگ مناسب ، جنس و کیفیت تجهیزات مورد استفاده
4 . عایق کاری مناسب تجهیزات برای جلوگیری از اتلاف حرارت در دستگاه
5 . استفاده از سیستم کنترلر بهینه و هوشمند (PLC)
6 . استفاده از تکنولوژی های مدرن در فن ها ، موتورهای الکتریکی ، فین های کندانسور ، اجزای اواپراتور و …
پس از اینکه به پرسش مهم شاخص EER و SEER چیست و چگونه اندازه گیری می شود پاسخ دادیم، سوال مهمی که مطرح می شود این است که تفاوت COP و EER چیست که برای شناخت تفاوت های این دو نسبت به هم ابتدا پیشنهاد می کنیم که مقاله COP چیست را مطالعه بفرمایید. پس از شناخت ضریب عملکرد یا همان COP یک دستگاه و در ادامه با مطالعه این مقاله به تفاوت این دو پی خواهید برد.
تفاوت COP و EER و فرمول تبدیل آنها به یکدیگر
تفاوت COP و EER در این است که همانطور که در ابتدای این مقاله نیز اشاره کردیم EER معمولا شاخصی است که با آن راندمان دستگاه های صرفا سرمایشی را نسبت به هم مقایسه می کنند و برای دستگاه های گرمایشی یا هیت پمپ های گرمایشی سرمایشی از شاخص دیگری تحت عنوان COP یا همان ضریب عملکرد بهره گرفته می شود. این دو شاخص بسیار شبیه هم هستند و می توان این دو را با فرمول EER = 3.412 * COP به یکدیگر تبدیل کرد.
فرمول و نحوه تبدیل EER به SEER و بالعکس
ممکن است در مواقعی بخواهید مقدار EER یا SEER دو دستگاه تهویه مطبوع را نسبت به هم مقایسه کنید ولی در جداول مشخصات فنی یکی از آنها فقط مقدار EER و در دیگری فقط SEER درج شده باشد که در این صورت با استفاده از فرمول های زیر می توان یکی از آنها را به دیگری تبدیل نمود و سپس آن دو را نسبت به هم مقایسه کرد.
معادله تبدیل EER به SEER و بالعکس برای EER های کمتر از 14 :
وقتی که شاخص EER دستگاهی کمتر از 14 باشد و بخواهیم آن را به SEER تبدیل کنیم از این معادله کمک می گیریم. برای مثال اگر مقدار آن 12 باشد با قرار دادن در فرمول زیر مقدار SEER برابر با 14.4 خواهد شد.
معادله تبدیل EER به SEER و بالعکس برای EER های بیشتر از 14 :
و زمانی که EER بیشتر از 14 باشد از فرمول SEER = EER/0.875 استفاده می کنیم.
مطالعه بیشتر درباره میزان مصرف برق دستگاه داکت اسپلیت و نحوه محاسبه آن در این مقاله ⇐ مصرف برق داکت اسپلیت
مطالعه بیشتر در مورد جدیدترین سیستم های تهویه مطبوع در این مقاله ⇐ سیستم های جدید سرمایش و گرمایش
و مطالعه بیشتر درباره انواع سیستم های تهویه در این مقاله ⇐ انواع سیستم های تهویه مطبوع ساختمان