کنترل صدا در تاسیسات

کنترل صدا در تاسیسات به منظور کنترل اثرات آن و ایجاد شرایط مناسب برای انسان و ماشین می باشد.

روش های عمومی کنترل شامل مراحل زیر است.

1 . کنترل صدا در منبع صوتی

این روش اصولا از طراحی دستگاه شروع می شود. به طور مثال می توان از ساخت و نصب انباره های اگزوز روی موتورهای درون سوز، استفاده از سامانه های هیدرولیکی به جای نیوماتیکی و ضربه ای در پرس ها و بالانس دقیق دمنده ها برای کنترل صدا در تاسیسات نام برد.

روش های عمده کنترل صدا در منبع عیارتند از :

1 . 1 . انتخاب صحیح دستگاه ها

(هواکش های) متناسب با شرایط کار و فرآیند تولید انتخاب گردد.

1 . 2 . نگهداری صحیح دستگاه ها

تولید صدا یکی از راه های اتلاف انرژی در دستگاه هاست، اصولاً با افزایش عمر ابزار، تراز فشار صوتی آن نیز افزایش می یابد. نگهداری صحیح دستگاه و سرویس منظم آن در پیشگیری از فرسودگی و نیز کاهش صدا موثر است.

1 . 3 . کنترل ارتعاش

هرجا صدا تولید می شود ارتعاش نیز وجود دارد. به عبارت دیگر در بسیاری از موارد علت نشر صوت، وجود ارتعاش دستگاه است. اتصالات دمنده به محل پی می تواند در ارتعاش نقش داشته باشد. نصب در محل نامناسب و بدون استحکام یا به طور نامناسب نیز می تواند عامل تولید صدا در دستگاه باشد که باید مورد بررسی قرار گیرد.

1 . 4 . محصور کردن دستگاه

در برخی موارد می توان بخشی از دستگاه یا تمام آن را با پوشش یا محفظه ای از مانع صوتی مجزا نمود. به طور مثال می توان در دو طرف یک هواکش به طوری که عمل دستگاه محدود نشود از مواد ایزوله به صورت ورقه ای استفاده کرد. همچنین این روش برای صدای ناشی از دستگاه های تهویه بسیار مناسب است.

2 . کنترل صدا در مسیر انتشار صوت

در صورتی که کنترل صدا در تاسیسات در منبع میسر یا موثر نباشد، جلوگیری از انتقال یا انتشار صدا به عبارت دیگر کنترل آن در مسیر انتشار مطرح می شود که خود شامل چند شیوه است. اصولا این روش بر مبنای دو خاصیت جذب صوت و مجزا سازی صوت در مصالح می باشد. روش های عمومی کنترل صدا در مسیر انتشار به صورت زیر می باشند.

2 . 1 . مجزا نمودن منابع اصلی صدا از سایر منابع

مجزا کردن دستگاه از سایر منابع با دیوارکشی اطراف آن می تواند در کنترل انتشار صدای منابع اصلی نقش تعیین کننده داشته باشد. دیوارهای مذکور باید تا سقف ادامه داشته باشد و دارای پوششی از مواد جاذب و لایه های مانع صوتی متناسب با نیاز (از نظر تراز فشار و بسامد) و مشخصات صوتی منبع باشد. به طور مثال وجود یک دستگاه آسیاب یا یک دمنده با دور بالا می تواند برای کارگران بسیار ناراحت کننده باشد.

2 . 2 . کنترل صدای مبتنی بر جذب صدا

همان طور که می دانیم وجود سطوح انعکاسی در کارگاه و اطراف منابع صوتی باعث می شود تراز فشار صوت به علت انعکاس مکرر افزایش یابد. این افزایش به تعداد و مشخصات سطوح بازتابشی بستگی دارد. وجود جاذب های صوتی مناسب می تواند تا حدود زیادی این پدیده را کنترل کند.

جاذب های صوتی در دو گروه طبقه بندی می شوند :

الف : جاذب های صفحه ای ساده

ب : جاذب های صفحه ای سوراخ دار

الف : جاذب های صفحه ای شامل یک لایه از ماده ای سبک با چگالی کم و حتی الامکان متخلخل است. از این گروه می توان تخته های چوبی چندلا، نئوپان، پلی اورتان (یونولیت) و صفحات جاذب متخلخل را نام برد. امروزه مواد مرکب هم که دارای جذب خوب بوده و ترکیبی از الیاف معدنی و آلی می باشند، به طور وسیع مورد استفاده قرار می گیرند. پدیده جذب صوت، کم و بیش در تمام مصالح وجود دارد و چنانچه می دانیم بخشی از صوت در برخورد با سطوح منعکس و بخش دیگر جذب می گردد (شکل 11). هر ماده ای از نظر جذب انرژی صوت در کل باند بسامد و نیز در هر بسامد ضریب جذب مخصوص به خود دارد.

ب: جاذب های سوراخ دار : امروزه شرکت های مختلفی صفحات سوراخ دار و مشبک را در انواع ابعاد مختلف به بازار عرضه نموده اند که با نام عمومی اکوستیک تایل به فروش می رسد. برای انتخاب مناسب آن ها بایستی مشخصات فنی جذب آن ها معلوم باشد.

برخورد و انعکاس صوت در یک دیواره