تاسیسات مکانیکی بیمارستان

3 بخش اصلی تاسیسات مکانیکی بیمارستان و اجزای موتورخانه آن

تاسیسات موتورخانه بیمارستان نسبت به هر ساختمان دیگری پیچیده تر و با اهمیت تر است. اجزای موتورخانه بیمارستان تفاوت چندانی با سایر موتورخانه ها ندارد و حساسیت استفاده از سیستم گرمایشی و سرمایشی بیمارستان است که تمایز اصلی را بین تاسیسات گرمایشی و سرمایشی بیمارستان و سایر ساختمان ها ایجاد می کند. تاسیسات مکانیکی بیمارستان شامل 3 بخش اصلی می شود که در ادامه متن آن را تشریح می کنیم. البته تاسیسات بیمارستان علاوه بر تهویه ، تصفیه ، سرمایش ، گرمایش و سایر موارد مکانیکی شامل بخش های دیگری نیز می شود که در این متن بیشتر تاسیسات گرمایشی و سرمایشی بیمارستان مورد بحث است.

سه بخش اصلی تاسیسات گرمایشی و سرمایشی بیمارستان

1 . تاسیسات موتورخانه بیمارستان و اجزای آن

وظیفه اصلی تاسیسات موتورخانه بیمارستان ایجاد آب سرد ، آب گرم و بخار داغ برای مصارفی مانند تهویه ، شستشو ، استریلیزاسیون و غیره است. اجزای موتورخانه بیمارستان معمولا شامل موارد زیر می شود :

1 . چیلر

وظیفه چیلر ، سرد کردن آب تا دمای نزدیک صفر درجه سانتی گراد و در برخی کاربردها تا زیر صفر درجه است.

معمولا چیلرهای موتورخانه بیمارستان از نوع تراکمی انتخاب می شوند. ممکن است دستگاه چیلر به جای نصب در موتورخانه بیمارستان در فضای آزاد (مانند حیاط یا بر روی بام) نصب شود. اگر چیلر انتخابی از نوع تراکمی آب خنک و یا جذبی باشد به دستگاه های برج خنک کننده نیز جهت خنک کاری آب این چیلرها نیاز خواهد بود. اگر از چیلر تراکمی هوا خنک استفاده شود دیگر به برج های خنک کننده نیازی نیست.

نکته مهم اینکه برج های خنک کننده پس از مدتی به بستری بسیار مناسب برای رشد باکتری ها، جلبک ها و غیره تبدیل می شوند و به علت باز بودن مدار آنها و تبادل حرارت بین هوای اتمسفر و آب ، این آلودگی ها به هوای اطراف ساختمان های بیمارستان منتقل شده و می تواند مشکلات بهداشتی بوجود آورد و از این نظر توصیه می شود که از چیلر تراکمی هوا خنک در تاسیسات بیمارستان استفاده شود.

جهت آشنایی بیشتر با این سیستم ها متن چیلر هوا خنک و متن مزایا و معایب برج خنک کننده را مطالعه کنید.

2 . دیگ آبگرم (بویلر آبگرم)

کار دیگ های آبگرم (بویلر ها) بالا بردن درجه حرارت آب با سوزاندن سوخت گاز است. دیگ ها از مهمترین اجزای تاسیسات مکانیکی بیمارستان ها هستند که در طول سال های طولانی همچنان سیستم دیگری جایگزین آنها نشده است.

3 . دیگ بخار داغ (بویلر بخار داغ)

کار دیگ بخار نیز بالا بردن درجه حرارت آب و تبدیل آن به بخار داغ است. نوع دیگ بخار با دیگ آبگرم متفاوت بوده و دارای تجهیزات جانبی بیشتری است. دیگ بخار نیز با سوزاندن گاز شهری عمل ایجاد بخار داغ را انجام می دهد. در تاسیسات موتورخانه بیمارستان یا کلیه دیگ ها از نوع بخار داغ در نظر گرفته می شود و دیگ های آبگرم حذف می گردد و یا اینکه فقط از یک دیگ بخار جهت مصارف مورد نیاز استفاده شده و بقیه دیگ ها از نوع آبگرم انتخاب می گردد که بسته به نیاز ، قیمت سیستم و سایر عوامل یکی از این دو سیستم در تاسیسات بیمارستان پیاده سازی می شود.

4 . منابع گرم کننده آب بهداشتی

آبی که در چیلر و یا بویلر سرد و گرم می شود در مداری بسته قرار دارد که آب بهداشتی محسوب نمی شود. برای ایجاد آبگرم بهداشتی که جهت مصارفی مانند شستشو در تاسیسات بیمارستان بکار می رود از منابع آبگرم کننده استفاده می شود. این منابع دستگاه های تبادل کننده گرما بین آبگرم یا بخار داغ بویلر و آب بهداشتی هستند و پس از گرم کردن آب بهداشتی ، آن را ذخیره نیز می کنند. این منابع در انواع منبع دو جداره ، منبع کویل دار و غیره موجود هستند. منابع گرم کننده آب بهداشتی از مهمترین اجزای موتورخانه بیمارستان محسوب می شوند.

5 . پمپ ها

وظیفه پمپ ها پمپاژ آب گرم و سرد بویلر و چیلر و نیز آبگرم بهداشتی است. همانطور که گفته شد آبی که در مدار چیلر و بویلر ، سرد و گرم می شود در مداری بسته درون لوله کشی های بین این دستگاه ها و دستگاه های تهویه قرار دارد و توسط پمپ ها از تاسیسات موتورخانه بیمارستان به سیستم گرمایشی و سرمایشی بیمارستان (شامل فن کویل ها، هواساز ها و …) پمپاژ می شود.

6 . منابع انبساط

نقش منابع انبساط در تاسیسات موتورخانه بیمارستان این است که انبساط حجمی ناشی از افزایش دمای آب موجود در مدارهای بسته مانند مدار بویلر را کنترل کنند تا از آسیب رسیدن به تجهیزات بر اثر تغییر دمای آب جلوگیری شود.

7 . سختی گیرهای آب

سختی آب به املاح ناخالص موجود در آب مانند کلسیم و منیزیم گفته می شود که باعث ایجاد رسوب در دستگاه های تاسیسات گرمایشی و سرمایشی بیمارستان از جمله دیگ ها ، چیلرها ، منابع آبگرم ، برج های خنک کننده و غیره می شود که برای زدودن این املاح از آب از دستگاه های سختی گیر در تاسیسات موتورخانه بیمارستان استفاده می شود. همچنین زدودن این املاح از آب بهداشتی باعث افزایش کیفیت آب می شود. سختی گیرها نیز از مهمترین اجزای موتورخانه بیمارستان هستند که معمولا در تمامی موتورخانه ها اجرا می شوند.

8 . دی اریتور

دی اریتور دستگاهی است که گازهای نامحلول در آب مانند اکسیژن و دی اکسید کربن را در فرآیند تولید بخار از آب جدا می کند زیرا این گازها موجب خوردگی لوله ها ، پمپ ها ، بویلرها ، منابع آبگرم و غیره می شوند.

9 . مخزن کندانس

برای جمع آوری آب حاصل از چگالش (تقطیر) بخار در مبدل های حرارتی موتورخانه از مخزنی تحت عنوان مخزن کندانس استفاده می شود.

10 . شیرآلات کنترل کننده

در صورت بازدید از تاسیسات مکانیکی بیمارستان در موتورخانه اولین چیزی که خودنمایی می کند ، انبوهی از شیرآلات و لوله ها هستند که وظیفه اصلی این شیرآلات کنترل جریان و فشار آب و بخار در لوله ها است.

11 . سیستم کنترل الکترونیکی هوشمند

امروزه دیگر اجزای موتورخانه بیمارستان به صورت سنتی (توسط کاربر و ترموستات دستی) روشن ، خاموش و کنترل نمی شوند بلکه از تعداد زیادی حسگر (سنسور) ، یک سیستم پردازشگر مرکزی و تعداد زیادی عملگر الکتریکی برای برنامه ریزی و نیز عملکرد هوشمند دستگاه ها متناسب با نیاز مصرف کننده در تمامی ساعات شبانه روز استفاده می شود که ضمن بهینه سازی مصرف انرژی در افزایش طول عمر تجهیزات تاسیسات بیمارستان نیز نقش اساسی دارند.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه متن موتورخانه هوشمند را مطالعه کنید.

12 . تجهیزات پشتیبان در مواقع اضطراری

با توجه به حساس بودن تاسیسات موتورخانه بیمارستان نسبت به هر نوع قطع برق یا گاز یا هر نوع منبع انرژی دیگر و در خطر افتادن سلامت بیماران بایستی تجهیزات کافی برای پشتیبانی در نظر گرفته شود. برای مثال برای جبران قطع برق باید ژنراتورهای با توان کافی و نیز در صورت قطع گاز ، تعداد زیادی کپسول ذخیره گاز برای پشتیبانی در نظر گرفته شود.

تا اینجا اولین بخش از 3 بخش اصلی تاسیسات مکانیکی بیمارستان ها و اجزای موتورخانه آن را بررسی کردیم و در ادامه به ساختار تاسیسات انتقال دهنده سیالات سرد و گرم و مصرف کننده های نهایی خواهیم پرداخت.

2 . تاسیسات انتقال دهنده سیالات سرد و گرم از اجزای موتورخانه به بخش های مختلف

منظور از تاسیسات انتقال دهنده در واقع لوله های عایق کاری شده ای هستند که آب سرد و آب گرم و نیز بخار داغ را از موتورخانه بیمارستان به تمامی سالن ها ، اتاق ها و بخش های مختلف انتقال می دهند که شامل موارد زیر می شوند.

1 . لوله های انتقال آب سرد از چیلر به دستگاه های سرمایشی مانند هواساز ، فن کویل و …

2 . لوله های انتقال آبگرم بویلر به دستگاه های گرمایشی مانند هواساز ، فن کویل و …

3 . لوله های انتقال آبگرم بهداشتی برای مصارفی مانند شستشو

4 . لوله های انتقال بخار داغ برای مصارفی مانند استریلیزاسیون ، تامین بخار برای بخش CSR ، تزریق رطوبت به هوا با بخار و …

3 . تاسیسات توزیع کننده ( سیستم گرمایشی و سرمایشی بیمارستان ) و اجزای آن

عمل تهویه ، گرمایش و سرمایش هوای بخش های مختلف بیمارستان توسط دستگاه هایی مانند هواساز (هوارسان) ، فن کویل ، شوفاژ و … انجام می شود. این دستگاه ها ساختار ساده ای دارند. برای مثال هواساز ها و فن کویل ها دارای یک فن ، چند کویل یا همان لوله های مسی پره دار رفت و برگشتی (شبیه رادیاتور اتومبیل) ، کانال هوای ورودی و خروجی با دریچه قابل تنظیم و … هستند. ابعاد دستگاه هواساز نسبتا بزرگ است و وظیفه آن به عنوان سیستم گرمایشی و سرمایشی بیمارستان این است که هوای تازه را با مکش ایجاد شده توسط فن ، وارد دستگاه کرده و پس از عبور دادن هوا از بین فیلترهای متعدد (از جمله انواع فیلتر کیسه ای ، فیلترهای هپا و اولپا با راندمان فیلتراسیون 99.99 درصدی و …) باعث تماس هوا با سطح سرد کویل های حاوی آب سرد (جهت سرمایش هوا) و یا تماس هوا با سطح داغ کویل های حاوی بخار داغ یا آبگرم (جهت گرمایش هوا) شود. نوع هواساز یا همان هوارسان به کار رفته در تاسیسات گرمایشی و سرمایشی بیمارستان باید حتما از نوع بهداشتی یا همان هایژنیک (برای ایجاد شرایط اتاق تمیز) باشد که برای مطالعه ویژگی های این نوع از هوارسان ها می توانید متن هواساز هایژنیک را مطالعه نمایید.

بنابرین هواساز مقدار زیادی از هوای تازه اتمسفر را وارد سالن ها و بخش های مختلف بیمارستان می کند و علاوه بر سرمایش و گرمایش هوا ، مجهز به تجهیزات تنظیم کننده رطوبت به مقدار دقیق است. ممکن است برای هر بخش از بیمارستان یک هواساز در نظر گرفته شود که بتوان به طور مستقل آن را کنترل نمود و یا اینکه برای چند بخش مختلف از یک هواساز چند منطقه ای استفاده نمود.

حال نقش فن کویل ها در تاسیسات گرمایشی و سرمایشی بیمارستان در داخل هر اتاق و سالن این است که به شکل ناحیه ای (موضعی) دمای هوای آن اتاق را با توجه به نیاز بیمار و کارکنان تغییر دهد. فن کویل نیز دارای کویل آبگرم و آب سرد است و در واقع نمونه کوچک هواساز است و با این تفاوت که هوای تازه ای وارد اتاق نمی کند و فقط دمای هوای داخل اتاق را تغییر می دهد. البته فن کویل هایی تحت عنوان فن کویل کانالی نیز وجود دارند که هوای تازه را از بیرون وارد اتاق ها و سالن های یک ساختمان می کنند ولی با توجه به قدرت فیلترینگ ضعیف این نوع از فن کویل ها (نسبت به هواساز) از فن کویل کانالی معمولا در تاسیسات بیمارستان استفاده نمی شود. فن کویل های بیمارستانی معمولا از نوع سقفی هستند و نه از نوع زمینی و یا دیواری.

جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره فن کویل ها متن انواع فن کویل و نیز متن قیمت انواع فن کویل را مطالعه نمایید.

برای تنظیم فشار هوای هر بخش از تناسب هوای ورودی توسط هواساز و هوای خروجی توسط فن های خارج کننده هوا (اگزاست فن ها) استفاده می شود. برای مثال اگر در بخش حساسی مانند اتاق عمل نیاز باشد که فشار هوا مثبت و طبق استانداردهای موجود در حد مشخصی باشد ، فن هواساز که از نوع دور متغیر است (و یا دمپر هوای خروجی از هواساز) در تعامل با فن های خارج کننده هوا که همگی به یک سیستم کنترلر مرکزی متصل هستند به اندازه ای هوا وارد بخش اتاق عمل می کند که مقدار آن از مقدار هوای در حال خروج بیشتر بوده و همواره فشار هوای اتاق عمل مثبت و در حد استاندارد باشد که با نمایشگر نصب شده بر روی دیوار مقدار فشار هوا برای کاربر نمایش داده می شود.

تا بدین جا با 3 بخش اصلی تاسیسات مکانیکی بیمارستان ها آشنا شدیم و اجزای موتورخانه آن را شناختیم. از دیگر اجزای تاسیسات مکانیکی بیمارستان می توان به تجهیزات تصفیه فاضلاب ، تجهیزات تولید گازهای پزشکی ، تاسیسات تولید اکسیژن ، نیتروژن ، اکسید نیتروژن ، دی اکسید کربن ، تجهیزات تولید هوای فشرده ، تجهیزات اطفاء حریق و … اشاره کرد.

استانداردهای بین المللی برای طراحی کلیه تاسیسات

تاسیسات الکتریکی و مکانیکی بیمارستان ها از جمله حساس ترین تجهیزاتی هستند که باید مطابق با استانداردهای بین المللی طراحی و اجرا شوند. مهمترین استانداردهایی که برای طراحی این تاسیسات مورد استفاده قرار می گیرد عبارتند از :

1 . استاندارد FGI (مخفف کلمات Facility Guidelines Institute) برای طراحی و ساخت انواع بیمارستان ها ، کلینیک ها و درمانگاه ها

2 . استاندارد ASHRAE 170 (مخفف کلمات American Society of Heating, Refrigerating and Air-conditioning Engineers) برای طراحی سیستم تهویه کلیه اماکن بهداشتی و درمانی

3 . استاندارد ASHRAE 52 در رابطه با شرایط دمایی مناسب برای سکونت انسان ها

4 . استاندارد ASHRAE 62 در رابطه با تهویه هوا به منظور دستیابی به کیفیت هوای قابل قبول

5 . استاندارد ASHRAE 90 در رابطه با صرفه جویی در مصرف انرژی

6 . هندبوک کاربردهای تهویه مطبوع ASHRAE بخش بیمارستان ها و کلینیک ها

7 . استانداردهای NFPA 99, NFPA 101,NFPA 110, NFPA 72 (مخفف کلمات National Fire Protection Association) در رابطه با طراحی سیستم اطفاء حریق

8 . هندبوک NFPA بخش بیمارستان ها و کلینیک ها

9 . راهنمای جامع AAMI-ST-79 برای استرلیزاسیون با بخار

10 . هندبوک و استانداردهای ASHE (مخفف کلمات American Society for Healthcare Engineering) انجمن آمریکایی مهندسی بهداشت و درمان

نتیجه گیری :

بیمارستان ها مراکزی هستند که از بخش های متعدد با ویژگی های خاص تشکیل شده اند و هر کدام نیاز دمایی و رطوبتی خاص خود را دارند و برای مثال اتاق عمل و بخش جراحی نیاز کاملا متفاوتی نسبت به اتاق پرستاری و یا بخش اورژانس خواهد داشت. بخش غذاخوری و اداری نیز به سیستم تهویه مطبوع متفاوتی نیاز دارد. بنابرین سیستم گرمایشی و سرمایشی بیمارستان باید بتواند علاوه بر تامین نیازهای دمایی هر بخش به طور جداگانه و مستقل از سایر بخش ها ، مقدار رطوبت و گردش هوا را تحت کنترل داشته و از همه مهمتر محیطی کاملا بهداشتی ایجاد کند تا آلاینده ها و عوامل بیماری زا توسط هوا از یک بخش به بخش دیگر منتقل نشود.

بنابرین تاسیسات گرمایشی و سرمایشی بیمارستان باید به خوبی عمل فیلتراسیون هوا را انجام و با ایجاد فشار مثبت و منفی (با جریان هوا) از نفوذ هوای یک بخش به بخش دیگر جلوگیری کند. برای این منظور طراحی و ساخت تجهیزات تهویه مطبوع (سرمایش و گرمایش) بیمارستان امری سلیقه ای نیست. بلکه باید توسط مهندسان متخصص تهویه مطبوع و با همکاری پزشکان و متخصصان تجهیزات و مطابق با استانداردهای روز که در آن شرایط دمایی ، رطوبتی ، جریان هوایی و … تعیین شده است ، صورت بگیرد. برای مثال استانداردهای بین المللی چون ANSI/ASHRAE/ASHE در خصوص سیستم تهویه مطبوع بیمارستان ها وجود دارد که باید رعایت و اجرا گردد.

تهویه مطبوع ماخ ، طراح و تولید کننده انواع دستگاه های تهویه سرمایشی و گرمایشی از جمله انواع چیلر ، مینی چیلر ، هواساز هایژنیک ، انواع فن کویل ، انواع برج خنک کننده و … متناسب با نیازهای هر پروژه به طور خاص و سفارشی است. تمامی محصولات ما مطابق با استانداردهای مورد نیاز برای هر نوع کاربری (از جمله بیمارستان) طراحی و تولید شده و به طور مستقیم از کارخانه و با قیمت مناسب به فروش می رسند. جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره این سیستم ها ، انتخاب مناسب ترین دستگاه ها برای پروژه خود و نیز استعلام قیمت آنها با مهندسان ما تماس بگیرید.

مهندس احمدی : 09127675117 – 09194427470

مهندس خورانی : 09191639363

مطالعه بیشتر ⇓

چیلرهای جدید

انواع برج خنک کننده

قیمت انواع برج خنک کننده

قیمت موتورخانه و تجهیزات آن

تهویه مطبوع در مناطق گرم و مرطوب