مزایا و معایب داکت اسپلیت

بررسی مزایا و معایب داکت اسپلیت ها از ابعاد مختلف

قبل از خرید بایستی مزایا و معایب داکت اسپلیت و هر سیستم تهویه مطبوع دیگری به خوبی بررسی شود و مناسب ترین دستگاه برای یک ساختمان (با توجه به شرایط موجود) انتخاب گردد. ما در این متن ابتدا مزایای داکت اسپلیت و سپس معایب داکت اسپلیت را بررسی می کنیم و در ادامه 7 مورد از راه هایی که در راستای به حداقل رساندن لرزش و صدای دستگاه پیشنهاد می شود را برای کاهش صدای آن ارائه می دهیم.

مزایای داکت اسپلیت

مهمترین مزایای داکت اسپلیت ها عبارتند از :

1 . تامین هوای تازه با اکسیژن بالا از بیرون و ارسال آن به درون ساختمان

داکت اسپلیت سیستمی دو تکه است که از یک یونیت داخلی (جاسازی شده در زیر سقف کاذب یا قسمت ورودی راهروها و یا بالکن و …) و یک یونیت خارجی (قرار گرفته در بیرون از ساختمان) که با لوله کشی مسی حاوی مبرد به هم وصل می شوند، تشکیل می شود. یونیت داخلی که نام دیگر آن اواپراتور است، هوا را توسط فن، از طریق یک کانال از بیرون ساختمان مکیده و پس از تنظیم دمای آن، از طریق کانال هایی (مطابق شکل زیر) در قسمت های مورد نظر توزیع می کند. چون اواپراتور، هوا را از بیرون تامین می کند، همواره در این سیستم می توان هوای تازه به درون ساختمان تزریق کرد. نکته اینکه این مسیر ورود هوای تازه در تمامی برندها وجود نداشته (فقط هوای داخل ساختمان سیرکوله می شود) و فقط در برخی برندها تعبیه می گردد. البته در سایر سیستم ها مانند فن کویل و مینی چیلر نیز می توان از فن کویل کانالی استفاده و هوای تازه را از بیرون تامین نمود.

2 . بازگرداندن هوای داخل ساختمان به اواپراتور دستگاه

علاوه بر تامین هوای تازه که در مورد قبل ذکر شد، از دیگر مزایای داکت اسپلیت این است که هوای مصرف شده داخل ساختمان که دمای مناسبی نیز دارد را از طریق یک دریچه تحت عنوان دریچه بازگشت هوا و یک کانال مجددا به اواپراتور فرستاده (سیرکوله کردن هوا) و در آنجا با هوای تازه ورودی مخلوط می کند (اگر در دستگاه مورد نظر مسیر ورود هوای تازه از بیرون تعبیه شده باشد) تا دمای هوای ورودی قبل از رسیدن به کویل و فن اواپراتور (یونیت داخلی)، به دمای هوای داخل ساختمان نزدیک شده و با انرژی کمتری به دمای مورد نظر در اواپراتور برسد. بنابرین از این طریق می توان در مصرف انرژی صرفه جویی کرد.

3 . فیلتر نمودن هوا

از دیگر مزایای داکت اسپلیت توانایی آن در فیلتر نمودن هوای ورودی با نصب انواع فیلتر در مسیر عبور هوا است. نکته دیگر اینکه فقط در برخی از برندهای موجود در بازار ، فیلترهای پاکسازی هوا در نظر گرفته شده است.

4 . کمتر بودن قیمت این سیستم نسبت به سایر سیستم ها

قیمت داکت اسپلیت در مقایسه با سایر سیستم های برودتی و حرارتی حدود 30 درصد کمتر است و در شرایط فعلی و با توجه به افزایش هزینه های ساخت و ساز ، میل به سمت استفاده از سیستم های ارزان قیمت تر افزایش یافته است. البته اگر بخواهیم معایب داکت اسپلیت ها را با ترفندهایی که در ادامه به آنها اشاره می کنیم (برای مثال نصب دمپرهای برقی در کانال ها به منظور کنترل مستقل دما در هر اتاق و یا 7 مورد از راه هایی که برای کاهش صدای آن توصیه می گردد) کمتر و یا به کلی حذف کنیم هزینه تولید و اجرای سیستم افزایش پیدا می کند و در این صورت دیگر نمی توان این مورد را از مزایای دستگاه داکت اسپلیت برشمرد.

5 . مستقل شدن هر واحد در مصرف انرژی

اگر داکت اسپلیت به عنوان سیستم تهویه یک آپارتمان چند واحده مورد استفاده قرار بگیرد، معمولا به ازای هر واحد از یک دستگاه استفاده می شود که برق ورودی جداگانه داشته و در نتیجه هزینه های سرمایشی و گرمایشی هر واحد از دیگر واحدها مستقل خواهد شد و هر مالک می تواند میزان مصرف خود را تحت کنترل داشته باشد. البته در سیستم مینی چیلر و فن کویل هم همین استقلال انرژی هر واحد وجود دارد.

6 . تعبیه کویل آبگرم برای گرمایش 

داکت اسپلیت همانند اسپلیت می تواند از برق برای ایجاد گرمایش استفاده کند ولی در کشور ایران به دلیل ارزان تر بودن هزینه استفاده از گاز برای گرمایش (نسبت به برق)، استفاده از برق صرفه اقتصادی نداشته (مگر در مناطق گرمسیر ایران که دمای هوا در زمستان ها خیلی افت پیدا نمی کند)  و در یونیت داخلی این سیستم و در قسمت جلویی فن از یک کویل مسی مخصوص آبگرم استفاده می شود تا آب گرم شده توسط یک پکیج گازسوز یا بویلر موتورخانه به آن پمپاژ شود و با چرخش فن، هوای گرم وارد اتاق ها و سالن ها گردد. از دیگر مزایای داکت اسپلیت همین افزودن کویل آبگرم است که امکان گرمایش با راندمان بالا را فراهم می کند ولی باید این نکته را هم در نظر گرفت که افزودن کویل آبگرم به یونیت داخلی دستگاه ، قیمت سیستم را افزایش می دهد. این در حالی است که در دستگاهی مانند مینی چیلر و فن کویل از یک کویل مسی مخصوص آب هم برای سرمایش و هم برای گرمایش استفاده می شود.

نحوه جاسازی کویل آبگرم در یونیت داخلی دستگاه :

معایب داکت اسپلیت

مهمترین معایب داکت اسپلیت عبارتند از :

1 . هم دما شدن کل اتاق ها و سالن های متصل به یک دستگاه

همانطور که گفته شد، هوا با دمای تنظیم شده در قسمت اواپراتور (یونیت داخلی) با کانال هایی در چندین بخش از ساختمان توزیع می شود که در نتیجه دمای همه اتاق ها و سالن های متصل به آن یکسان خواهد بود و کاربر هر اتاق نمی تواند دمای مورد نیاز خود را مستقل و جداگانه از سایر اتاق ها تنظیم کند و این مورد از مهمترین معایب داکت اسپلیت ها محسوب می شود.

البته با یک ترفند و نصب دمپر برقی (دمپر برقی دارای تیغه ای است که توسط یک موتور الکتریکی و با فرمان یک ترموستات، مسیر عبور هوا از کانال را باز و بست می کند) قبل از ورود هوا از دریچه به اتاق، می توان حجم هوای ورودی به هر اتاق را تنظیم نمود و در نتیجه به طور غیر مستقیم در تنظیم دمای هر اتاق به طور جداگانه نقش ایفا کرد. به این نکته دقت کنید که به این خاطر از واژه غیر مستقیم استفاده کردیم که با نصب دمپر برقی، دمای هوای ورودی به هر اتاق کم یا زیاد نمی شود بلکه فقط حجم هوای ورودی به اتاق تغییر می کند و این تغییر حجم هوا در یک اتاق خاص است که در نهایت منجر به سرد شدن یا گرم شدن آن اتاق می شود و در مواقعی که حجم هوای ورودی را کم کنیم تهویه به خوبی صورت نمی گیرد. از طرفی باید این را نیز در نظر گرفت که نصب تعدادی دمپر برقی (به ازای هر کانال یک دمپر) و نیز نصب یک ترموستات کنترلی در هر اتاق هزینه سیستم را به شدت افزایش می دهد و معمولا چنین کاری صورت نمی گیرد. بنابرین در ساختمان هایی که به کنترل مستقل و جداگانه هر اتاق یا سالن نیاز است، سیستم فن کویل و مینی چیلر یا فن کویل و چیلر پیشنهاد می شود که می توان دمای هر اتاق یا سالن را با فن کویل نصب شده در آن به طور مستقل و جداگانه کنترل نمود. یعنی اینکه در این سیستم در هر اتاق یک فن کویل قرار می گیرد که هر شخصی می تواند فن کویل اتاق خود را خاموش یا روشن و دمای آن را به هر میزان که بخواهد تنظیم کند و هیچ اثری بر عملکرد سایر فن کویل ها نداشته باشد. به همین خاطر است که در کاربری های مسکونی و هر نوع کاربری (برای مثال یک مجتمع اداری با ده ها و صدها اتاق مختلف) که در آن نیاز است تا دمای اتاق ها و بخش های مختلف مستقلا کنترل شود دستگاه داکت اسپلیت اصلا پیشنهاد نمی شود و به جای آن استفاده از سیستم چیلر و فن کویل توصیه می گردد. ولی برخی سازندگان که به دنبال کاهش هزینه ساخت هستند بدون توجه به مشکلات و معایب داکت اسپلیت ها در ساختمان های مسکونی و فقط به این خاطر که این سیستم قیمت تمام شده کمتری دارد اقدام به استفاده از آن در پروژه های مسکونی می کنند. استفاده از داکت اسپلیت فقط برای فضاهای یکپارچه که در آن نیازی نیست که دمای قسمت های مختلف با هم تفاوتی داشته باشد پیشنهاد می شود.

مطالعه بیشتر درباره ساختار ، مزایا و معایب سیستم چیلر و فن کویل در این متن ⇐ فن کویل و چیلر

دماهای شکل بالا بر حسب درجه فارنهایت است.

2 . افزایش مصرف انرژی به خاطر تهویه همزمان همه اتاق ها با هم

شما یک واحد 3 خواب را در نظر بگیرید که در آن یک داکت اسپلیت برای پذیرایی و آشپزخانه و یک داکت اسپلیت نیز برای 3 اتاق خواب در نظر گرفته شده است. وقتی که فقط یک نفر بخواهد در اتاق خود سیستم سرمایشی را روشن کند (در 2 اتاق دیگر فردی حضور ندارد) همزمان هر سه اتاق با هم خنک می شود (زیرا هر 3 اتاق با کانال کشی به یک دستگاه متصل است) و بنابرین در 2 اتاق دیگر بدون اینکه فردی حضور داشته باشد بیهوده دمای هوا کاهش پیدا کرده و انرژی به طور بیهوده هدر می رود و در قبض های برق خود را نشان می دهد. در حالی که اگر از سیستمی مثل چیلر و فن کویل بهره ببریم هر شخص در اتاق خود می تواند فن کویل اتاق خود را مستقلا خاموش یا روشن کند و فقط به اندازه روشن بودن تعدادی از فن کویل ها (و نه همه آنها) انرژی مصرف می شود.

3 . صدای داکت اسپلیت

از دیگر معایب داکت اسپلیت ، صدای کارکرد آن است. در اواپراتور (یونیت داخل ساختمان) یک فن بزرگ نصب می شود تا بتواند هوا را به اندازه کافی به تمام اتاق ها و سالن ها برساند. فن بزرگتر، صدای بیشتری نیز ایجاد می کند و از طریق کانال ها به داخل ساختمان منتقل می شود. بنابرین صدای داکت اسپلیت مسئله مهم دیگری است که در سیستم های دیگری مانند فن کویل و مینی چیلر کمتر احساس می شود زیرا در هر واحد فن کویل ، یک فن کوچک کم صدا قرار دارد و صدای آن به قسمت های دیگر منتقل نمی شود. با اجرای حساب شده و تخصصی می توان صدای داکت اسپلیت را تا حدودی کم کرد. در زیر راه هایی برای کاهش صدای داکت اسپلیت ارائه شده است که توجه به آنها بسیار مهم است.

7 راه برای کاهش صدای داکت اسپلیت

دو منبع برای ایجاد صدا وجود دارد. یکی یونیت خارج از ساختمان که اگر صدای آن به داخل منتقل می شود، احتمالا صدای فن کندانسور یا صدای لرزش کمپرسور آن است که صدا به داخل ساختمان راه می یابد (که به ندرت اتفاق می افتد) و یکی هم یونیت داخل ساختمان که زیر سقف کاذب و یا در ورودی راهرو قرار دارد و با رعایت نکات زیر صدای آن تا حدودی کاهش خواهد یافت.

7 راه برای کاهش صدای آن عبارتند از :

1 . یونیت داخلی باید در مکانی مناسب و به دور از اتاق خواب ها و اتاق نشیمن نصب شود و مناسب ترین مکان برای آن در راهرو ورودی و در دورترین نقطه ممکن است.

2 . به جای کانال کشی چهار گوش گالوانیزه از کانال های گرد انعطاف پذیر یا به اصطلاح فلکسیبل (flexible) استفاده شود و کانال ها به خوبی با عایق پوشانده شوند. البته هر یک از این کانال ها مزایا و معایب خاص خود را داشته و بر اساس نیاز یکی از آنها توسط متخصصان باتجربه در این زمینه انتخاب می گردد.

نمونه کانال گرد انعطاف پذیر :

نمونه کانال چهار گوش گالوانیزه به همراه یونیت داخلی :

3 . از دریچه برگشت هوا به یونیت داخلی استفاده شود. دریچه بازگشت دریچه ای است که هوای اتاق ها و سالن را به یونیت داخلی برگشت می دهد (هوای داخل را سیرکوله می کند) و قسمتی از هوای ورودی به یونیت داخلی از داخل خود ساختمان تامین می شود و قسمتی هم به عنوان هوای تازه از بیرون ساختمان (اگر مسیر وارد نمودن هوای تازه تعبیه شده باشد) تامین می گردد. حتما دریچه مطابق استاندارد و در فاصله ای مناسب نصب شود که نصب استاندارد آن در کاهش صدای دستگاه تاثیر مثبت دارد.

4 . در دریچه بازدید یونیت داخلی از عایق صوتی استفاده شود.

5 . استفاده از موتور فن های اینورتر (دور متغیر) نیز می تواند تاثیر مستقیمی بر کاهش صدای داکت اسپلیت داشته باشد. هر چند استفاده از این فن آوری باعث افزایش قابل توجه قیمت دستگاه می شود.

6 . نصب سیستم توسط افراد متخصص و آموزش دیده انجام گردد. زیرا نامیزانی های ناشی از نصب ، تراز نبودن دستگاه و رعایت نکردن استانداردها، به مرور باعث ایجاد صدا در داکت اسپلیت می شود.

7 . در واحدهای با متراژ بالا به جای نصب یک داکت اسپلیت با ظرفیت بالا از دو یا چند دستگاه با ظرفیت کمتر استفاده شود. برای مثال اگر ظرفیت واحدی 84000 BTU/h یا همان 7 تن تبرید است بهتر است که به جای یک دستگاه ، از دو دستگاه با ظرفیت 42000 BTU/h یا همان 3.5 تن تبرید استفاده شود.

بنابرین با مهمترین مزایا و معایب داکت اسپلیت آشنا شدیم و 7 راهکار مهم برای کاهش صدای سیستم را بررسی کردیم. ممکن است در برخی از ساختمان ها (کاربری هایی با فضای یکپارچه و سالن های یک تکه و بدون اتاق) استفاده از آن نسبت به سایر سیستم ها بهتر باشد (با توجه به قیمت دستگاه و هزینه های اجرایی آن) و در برخی دیگر از ساختمان ها استفاده از سیستم های دیگری چون فن کویل و مینی چیلر بهتر خواهد بود. به موارد دیگری نیز به عنوان مزایا و معایب داکت اسپلیت می توان اشاره کرد که ما به مهمترین آنها اشاره نمودیم.

مطالعه بیشتر درباره سیستم مینی چیلر در این متن ⇐ سیستم مینی چیلر

مطالعه بیشتر درباره ساختار دستگاه هواساز و کاربردهای آن ⇐ دستگاه هواساز

آشنایی با ساختار و ویژگی های دستگاه سرمایشی و گرمایشی زنت در این مقاله ⇐ دستگاه زنت آپارتمانی و صنعتی

آشنایی با اجزای داکت اسپلیت ها و نحوه کار آن در این مقاله ⇐ اجزای داکت اسپلیت کانالی

مطالعه بیشتر ⇐ مقایسه فن کویل و اسپلیت

اکنون که مزایا و معایب داکت اسپلیت را بررسی کردیم، پیشنهاد می کنیم که این مقاله ⇐ مزایا و معایب فن کویل را نیز مطالعه بفرمایید تا بتوانید این دو سیستم را با هم مقایسه و بهترین و مناسب ترین سیستم را برای پروژه خود انتخاب کنید.