داکت اسپلیت چگونه کار می کند ؟ بررسی ساختار ، طرز کار و اجزای آن
برای اینکه بدانید داکت اسپلیت چگونه کار می کند و ساختار و طرز کار آن دقیقا به چه نحوی است، ابتدا باید با اجزای آن آشنا شوید. 3 بخش اصلی آن عبارتند از یونیت نصب شده در بیرون ساختمان (یونیت خارجی)، یونیت نصب شده در داخل ساختمان (یونیت داخلی) و لوله های مسی بین آنها که در ادامه همه آنها را جزء به جزء بررسی خواهیم نمود.
اجزای داکت اسپلیت کانالی
در صورت آشنایی با اینکه داکت اسپلیت چگونه کار می کند و شناخت اجزا و نحوه عملکرد آن ، می توان در مورد مقایسه آنها با سایر سیستم ها و انتخاب مناسب ترین سیستم سرمایشی و گرمایشی تصمیمی درست گرفت. ما در این متن طرز کار داکت اسپلیت را بررسی می کنیم و در نهایت به مزایا و معایب آن پی می بریم.
مهمترین اجزای داکت اسپلیت و ساختار آن در تصویر زیر نشان داده شده است.
مهمترین اجزای داکت اسپلیت عبارتند از :
1 . یونیت خارجی (کندانسور) که در بیرون از ساختمان و در فضایی آزاد نصب می شود.
2 . یونیت داخلی (اواپراتور) که در داخل ساختمان و زیر سقف کاذب (یا ورودی راهروها) نصب می گردد.
3 . لوله کشی مسی حاوی مبرد و متصل کننده یونیت کندانسور و اواپراتور به هم
4 . کانال های چهار گوش یا گرد منتقل کننده هوا از یونیت داخلی (اواپراتور) به اتاق ها و سالن ها
کانال گرد :
کانال چهارگوش فلزی :
5 . دریچه های ورود هوا به هر اتاق یا سالن
6 . ترموستات دیواری برای تنظیم دما ، سرعت کارکرد فن یونیت داخلی و کنترل سایر حالت های کاری دستگاه
7 . یک دمپر برقی قبل از هر دریچه و درون هر کانال (به عنوان آپشن)
اجزای داکت اسپلیت به این 7 مورد ختم نمی شود و کندانسور و اواپراتور آن دارای اجزای داخلی نیز هستند.
اجزای یونیت خارجی (کندانسور) شامل :
1 . کمپرسور اسکرال یا روتاری و الکتروموتور متصل به آن
2 . کویل (لوله های مسی پره دار) کندانسور به شکل هوا خنک و دارای فن و الکتروموتور
3 . شیر منبسط کننده جریان مبرد
4 . شیر چهار طرفه برای معکوس کردن حالت سرمایش و گرمایش
اجزای یونیت داخلی (اواپراتور) شامل :
1 . کویل اواپراتور و حاوی مبرد
2 . فن و الکتروموتور
3 . تجهیزات تخلیه کننده آب مایع (بخار آب تبدیل شده به مایع در اثر رطوبت گیری از هوا)
4 . فیلتر
داکت اسپلیت چگونه کار می کند ؟
برای پاسخ به این سوال که داکت اسپلیت چگونه کار می کند می توان گفت که طرز کار داکت اسپلیت بسیار شبیه کولر گازی (اسپلیت) است و تنها تفاوت آنها در این است که به جای پنل دیواری داخل ساختمان (یا همان اواپراتور) از یک اواپراتور (یونیت داخلی) زیر سقفی بزرگتر استفاده شده است که هوای ورودی به ساختمان در یونیت داخلی فیلتر شده و پس از کاهش یا افزایش دمای آن ، از طریق چندین کانال به اتاق ها و سالن ها راه می یابد. کندانسور (یونیت خارجی) نیز در ابعاد بزرگتری ساخته شده تا پاسخگوی سرمایش و گرمایش این حجم از هوا باشد. بنابرین طرز کار داکت اسپلیت عینا مشابه اسپلیت است و تمامی اتاق ها و سالن های متصل به یک یونیت داخلی (اواپراتور) با دمای یکسان کار خواهند کرد و با هم روشن و خاموش می شوند. منظور از اینکه با هم روشن و خاموش می شوند این است که هوای خروجی مطبوع از آن با کانال به همه اتاق ها راه پیدا می کند و همه جا با یک دمای یکسان تهویه می شود.
طرز کار داکت اسپلیت در حالت سرمایش و گرمایش
1 . سرمایش
طرز کار داکت اسپلیت در حالت سرمایش به این شکل است که مبرد توسط کمپرسور موجود در یونیت خارجی به سمت یونیت داخلی (اواپراتور) با لوله کشی مسی ارسال شده و وقتی وارد کویل (لوله های پر پیچ و خم) اواپراتور در زیر سقف کاذب می شود، با هوای دمیده شده توسط فن تبادل حرارتی انجام داده و دمای هوا را کاهش می دهد. هوا ضمن سرد شدن از فیلتر نیز عبور کرده و آلودگی ها از آن گرفته می شود. در ضمن هوا وقتی با سطح سرد کویل برخورد می کند، بخار آب موجود در هوا به شکل قطرات آب در می آید (تقطیر) و از رطوبت هوا کاسته می شود. به طور کلی ساختار داکت اسپلیت ها در سرمایش بسیار نزدیک به ساختار اسپلیت ها است. (فقط با این تفاوت که در داکت اسپلیت ها، هوای خنک با کانال به همه جا فرستاده می شود)
2 . گرمایش
همانند کولر گازی، داکت اسپلیت نیز می تواند برای گرمایش مورد استفاده قرار بگیرد ولی همانطور که استفاده از اسپلیت برای گرمایش به علت مصرف برق صرفه اقتصادی ندارد (به جز نواحی گرمسیری ایران که زمستان های خیلی سردی ندارند)، بهتر است که برای گرمایش داکت اسپلیت (در نواحی سرد و نیمه سرد ایران) نیز چاره ای اندیشیده شود. معمولا طرز کار داکت اسپلیت در حالت گرمایشی به این شکل است که یک کویل مخصوص آبگرم به اواپراتور (یونیت داخلی) آن افزوده شود و در زمستان آبگرم ارسالی از طرف پکیج گازسوز یا بویلر موتورخانه در آن جریان یافته و فن با دمیدن هوا، هوای گرم را از طریق کانال ها در اتاق ها و سالن ها توزیع می کند. بنابرین در زمستان ، یونیت خارجی داکت اسپلیت خاموش شده و فقط فن یونیت داخلی کار می کند تا هوا را از اطراف کویل داغ (داغ شده توسط آبگرم)، عبور دهد و دمای هوا را افزایش دهد.
بنابرین به اجزای داکت اسپلیت یک کویل آبگرم هم افزوده می شود. ساختار داکت اسپلیت ها از این نظر به 2 دسته با و بدون کویل آبگرم تقسیم بندی می شود.
استفاده از دمپر برقی در کانال ها
همانطور که اشاره کردیم طرز کار داکت اسپلیت اینگونه است که چه در حالت سرمایشی و چه گرمایشی وقتی هوا با کانال توزیع می شود در همه جا یک دما خواهیم داشت و همه جا با هم تهویه می شود و این برای جاهایی که بخواهیم مدیریت توزیع هوا داشته باشیم مشکل آفرین است. یعنی در یک آپارتمان مسکونی که تعدادی اتاق و سالن داریم برای کاهش مصرف انرژی و نیز به حداکثر رساندن آسایش حرارتی بهتر است سیستم به گونه ای باشد که هر شخصی بتواند اولا سیستم تهویه اتاق خود را مستقلا روشن یا خاموش کند و دوما بتواند دمای آن را به دلخواه تنظیم کند که در ساختار داکت اسپلیت ها نمی توان چنین کاری کرد زیرا وقتی دستگاه را روشن می کنیم همه اتاق ها با هم تهویه می شوند و دمای یکسانی دارند که اگر در منزل فقط یک نفر حضور داشته باشد با روشن کردن سیستم شاهد این خواهیم بود که همه اتاق ها و سالن های متصل به یک داکت اسپلیت همگی با هم تهویه شده و دستگاه با تمام توان اتاق ها را سرد یا گرم کرده و در اتاق هایی که افراد حضور ندارند انرژی بیهوده تلف می شود و این در حالی است که در سیستم فن کویل و چیلر می توان بر عملکرد فن کویل ها مدیریت داشت. یعنی اینکه هر یک را جداگانه خاموش یا روشن کرد و دمای هر یک را مستقلا تنظیم نمود. به همین دلیل است که استفاده از داکت اسپلیت کانالی فقط در مکان هایی که سالن یکپارچه داریم و هدف ما سرمایش یا گرمایش کل فضا با دمای یکسان است پیشنهاد می شود. برای مثال یک سالن یکپارچه را که ارتفاع سقف معمولی دارد در نظر بگیرید که هدف این باشد که سیستم تهویه کل سالن با هم روشن شده و دمای یکسانی در تمام نقاط داشته باشیم که در این صورت داکت اسپلیت کانالی را به عنوان یک گزینه خوب می توان در نظر گرفت.
اگر بخواهیم در این سیستم (داکت اسپلیت) ، کنترل دما و جریان هوای هر اتاق یا سالن مجزا از سایر اتاق ها باشد باید قبل از دریچه خروجی هوا و درون هر شاخه از کانال ، از یک دمپر برقی استفاده کنیم. دمپر برقی یک ساختار گرد به همراه تیغه باز و بست شونده دارد که هم به صورت دستی (با اهرم) و هم به صورت اتوماتیک (با الکتروموتور) مسیر عبور هوا از هر کانال را باز و بست کرده تا دبی یا حجم هوای ورودی به هر اتاق تغییر کند. هر دمپر برقی با یک ترموستات (حسگر) نصب شده درون اتاق ، کنترل می گردد و متناسب با نیاز درخواستی از سوی کاربر ، مسیر عبور هوا را به اندازه ای باز می کند تا دمای اتاق به دمای مورد نظر کاربر برسد. ساختار داکت اسپلیت ها از نظر اجرا به 2 دسته با و بدون دمپر برقی تقسیم بندی می شود و این مورد به صورت آپشن می تواند به اجزای داکت اسپلیت ها افزوده شود. نکته اینکه به ازای هر اتاق یا هر قسمت از ساختمان به یک دمپر و ترموستات نیاز است که در نهایت هزینه آنها به مجموع قیمت داکت اسپلیت افزوده می شود. افزودن دمپرها و ترموستات ها به طور چشمگیری قیمت این سیستم را افزایش می دهد و به همین خاطر در اکثر مواقع منطقی و به صرفه نیست که چنین کاری انجام شود و در اغلب موارد دمپر در این سیستم نصب نمی شود زیرا اگر بخواهیم این هزینه را کنیم بهتر است که از سیستم فن کویل و چیلر بهره ببریم.
دقت شود که دمای هوای خروجی از اواپراتور در همه کانال ها و اتاق ها یکسان است و دمپر فقط مقدار هوا را تغییر می دهد تا در نهایت منجر به کاهش یا افزایش دمای هر اتاق به صورت مجزا شود و از این نظر این تغییر دبی هواست که منجر به تغییر دما در اتاق می شود و وقتی که دبی هوا تغییر کند خود باعث نارضایتی و عدم آسایش حداکثری می شود.
بدین ترتیب با نحوه عملکرد داکت اسپلیت و اجزای آن و اینکه دقیقا در حالت سرمایشی و گرمایشی چگونه کار می کند به صورت کلی آشنا شدیم. سیستم های دیگری مانند فن کویل و چیلر (یا فن کویل و مینی چیلر) و … نیز به عنوان سیستم تهویه سرمایشی و گرمایشی یک ساختمان پیشنهاد می شود. برای آشنایی بهتر و نیز شناخت مزایا و معایب آن پیشنهاد می کنیم این مقاله ⇐ فن کویل و چیلر را مطالعه بفرمایید. همچنین برای شناخت دقیق مینی چیلرها و مقایسه آن با مزایا ، معایب ، ساختار ، طرز کار و اجزای داکت اسپلیت ها توصیه می کنیم که مقاله زیر را مطالعه کنید.
مطالعه بیشتر ⇐ مینی چیلر چیست
مطالب پیشنهادی ⇓
مقایسه مینی چیلر و داکت اسپلیت
این دستگاه هایی که به ساختار آنها اشاره کردیم (اسپلیت کانالی و مینی چیلر) تقریبا با یک اصول مشترک (همانند کولرهای گازی) کار می کنند و توسط کمپرسور و مبرد (گاز فرئون) عمل سرمایش را انجام می دهند. نوع دیگری از دستگاه های سرمایشی گرمایشی وجود دارد که همانند کولر آبی با پاشش آب در مسیر هوا عمل سرمایش را انجام می دهد و برای گرمایش هم دارای کویل آبگرم است که به آن دستگاه زنت گفته می شود که قیمتی به مراتب کمتر از دو سیستم ذکر شده دارد که برای آشنایی بیشتر با این محصول این مقاله ⇐ دستگاه زنت را مطالعه بفرمایید.
10 دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید
باسلام.بنده یک عدد دستگاه داکت اسپلیت برای منزلم خریداری کرده..متاسفانه سیستم گرمایشی این دستگاه دچار اختلال تایم شده..به گونه ای که هنگام روشن کردن دستگاه، دستگاه تا یک دقیقه کار کرده و بعداز ان خاموش میشودو دوباره بعداز دودقیقه شروع به کار میکنم..این روشن و خاموش شدن به همین ترتیب ادامه دارد
ممنون میشوم اگر راهنمایی کنید
سلام و درود بر شما. با نمایندگی شرکتی که دستگاه رو از اون خریداری کردید تماس بگیرید تا علت رو بررسی کنن. من یک نکته به ذهنم میرسه و اونم اینکه گاهی دستگاه سالمه ولی ظرفیت گرمایشی یا سرمایشی دستگاه بیش از حد مورد نیاز، طراحی و انتخاب میشه و به این خاطر سیستم دائما با دستور ترموستات، روشن و خاموش میشه.
ممنون از اطلاعات مفیدی ک انقدر ساده و شیوا بیان کردید
خواهش میکنیم. وظیفمونه. سپاس از حسن توجه شما
سلام . فیلتر داکت اسپلیت کجا قرار میگیره؟
درود بر شما. فیلتر داکت اسپلیت قاعدتا بایستی در مسیر عبور هوا از یونیت داخل ساختمان نصب شده و قبل و یا بعد از کویل جاسازی شود (درست شبیه آنچه که در یونیت داخلی کولرهای گازی وجود دارد) ولی در برخی برندها (مخصوصا برندهای ایرانی) از تعبیه و نصب فیلتر هوا چشم پوشی می شود.
سلام
ترموستات برای کولر داکت که دریچه خروجیشون مستطیل و بزرگ هست هم قابل نصبه؟ و اینکه کجا میشه پیدا کرد؟
درود بر شما. دمپرهای برقی (موتور دار) هم در نوع گرد و هم نوع مستطیلی در بازار موجود هستند و از شرکتی که دستگاه را خریداری نموده اید و یا از افراد فعال در حوزه نصب داکت اسپلیت سوال بفرمایید تا شما را راهنمایی کنند. ما در حوزه تولید و خدمات داکت اسپلیت فعالیتی نداریم. در صورتی که ابعاد آن با ابعاد کانال کشی شما یکسان نبود باید به صورت سفارشی ساخته شود. نکته اینکه همانطور که در متن بالا اشاره کردیم نصب این دمپرهای موتور دار برقی و ترموستات کنترل کننده آن هزینه زیادی دارد و اثر قابل توجهی نیز در افزایش سطح آسایش نحواهد داشت زیرا همانطور که گفتیم این دمپر فقط میزان ورود هوای سرد یا گرم را به اتاق کم یا زیاد می کند و دمای آن را تغییر نمی دهد.
مطالب آموزنده است وراهنمائیهای شمابرای انتخاب انواع سیستمهای سرمایشی وگرمایشی میتواندبسیارسودمندباشد،درضمن یک سوال هم خدمتتون دارم که آیا دریک واحد150m2میتوان ازیک داکت اسپیلیت3600فرضابه جای2دستگاه1800استفاده نمود؟چه مزایاومعایبی هریک خواهندداشت؟
درود بر شما. سلامت باشید. بله معمولا به جای یک دستگاه برای پوشش تمام فضا (سالن و اتاق ها) از دو دستگاه داکت اسپلیت استفاده می شود تا تهویه بخش اتاق ها از سالن جدا شود. اگر فقط از یک دستگاه 36000 استفاده کنید با روشن کردن دستگاه برای حالت سرمایش ، تمام اتاق ها و سالن همزمان خنک می شود و دستگاه انرژی الکتریسیته زیادی مصرف می کند تا بتواند کل 150 متر مربع را خنک کند (معمولا وقتی در سالن حضور دارید نیازی به خنک کردن اتاق ها نیست و انرژی بیهوده تلف می شود) ولی اگر از دو دستگاه استفاده کنید در مواقعی که مثلا در اتاق ها حضور ندارید فقط سیستم سرمایش سالن را روشن می کنید و فقط محیط اطراف خود را خنک می کنید و چون دستگاه 18000 است طبیعتا نسبت به دستگاه 36000 انرژی بسیار کمتری مصرف می کند تا سالن را خنک کند.