در سیستم های گرمایش با بخار تجهیزات پایانه ای گوناگونی مورد استفاده قرار می گیرد. تمام این تجهیزات برای کار در سیستم های کم فشار مناسب هستند. واحد های پایانه ای که برای سیستم های پرفشار مناسب باشند باید دارای ساختمان سنگین تری باشند. معمولا واحدهای پایانه ای را به صورت زیر تقسیم بندی می کنند :
1 . واحدهای با جابجایی طبیعی – در این واحد ها بخش اصلی حرارت به روش جابجایی و بخش اندکی از آن به روش تشعشع انتقال می یابد. رادیاتورها ، کنوکتورهای دارای لوله های پره دار از جملۀ این تجهیزات هستند.
2 . واحدهای با جابجایی اجباری – در این واحدها برای افزایش مقدار انتقال حرارت و توزیع هوا در داخل فضای مورد نظر، از جریان اجباری هوا استفاده می گردد. یونیت هیتر ، واحد هوادهی ، واحد اندکسیون ، واحد فن کویل ، کویل های گرمایشی در دستگاه های هواساز ، و بسیاری از مبدل های حرارتی مورد استفاده در فرایندها در زمرۀ واحدهای دارای جابجایی اجباری قرار دارند. وقتی این واحد ها برای گرمایش و سرمایش به کار برده می شوند، معمولا از یک کویل بخار برای گرمایش و از یک کویل مجزای آب سرد کننده یا کویل مبرّد برای سرمایش استفاده می گردد.
3 . سیستم های پانل تشعشعی – در این سیستم ها بخشی از حرارت به طریق جابجایی منتقل می شود. به دلیل اینکه در این واحدها مقدار درجه حرارت بخار کم است و در نتیجه مقدار فشار بخار کمتر از فشار آتمسفر خواهد بود، از این واحدها به ندرت در سیستم های بخار استفاده می شود.
واحدهای با جابجایی طبیعی
معمولا رادیاتورها ، کنوکتورها ، واحدهای جابجایی نوع کابینتی در موارد زیر استفاده می گردد :
1 . وقتی نیاز به سرمایش و گرمایش نداشته باشید و فقط گرمایش مورد احتیاج باشد.
2 . همراه با سیستم های مرکزی هواساز و به منظور گرمایش موضعی یا پیرامونی فضاهایی چون راهروها، ورودی ها، هال، توالت، آشپزخانه و انبار.
واحدهای با جابجایی اجباری
واحدهای جابجایی اجباری را می توان برای همان کاربری هایی که در مورد واحدهای با جابجایی طبیعی ذکر شد، استفاده کرد ولی اصولا این واحدها برای مکان هایی که نیاز به گرمایش و سرمایش، و یا نیاز به گرمایش موضعی دارند به کار برده می شوند.
یونیت هیتر :
این تجهیزات منبع اصلی گرمایش در کارخانجات ، انبارها و گاراژها هستند. علاوه بر این، برای جلوگیری از یخ زدن رامپ های تخلیۀ کالا، ورودی ها، اتاق تجهیزات (موتورخانه) و محفظۀ ورود هوای تازه نیز از یونیت هیتر استفاده می گردد.
واحدهای هوادهی :
این واحدها از نوع دارای جریان اجباری هستند که در آنها توسط یک دمپر مقدار هوای تازه کنترل می شود. واحدهای هوادهی در مواردی استفاده می گردند که تأمین هوای تازۀ مورد نیاز توسط سایر سیستم ها امکانپذیر نباشد.
گرمکن های کابینتی :
اغلب در درب های ورودی و هشتی ها که بارهای گرمایی آنها غیردائمی و متغیر است استفاده می شوند.
واحدهای اندکسیونی :
این واحدها مشابه فن کویل هستند ولی در آنها تغذیۀ هوا توسط سیستم مرکزی انجام می شود نه توسط بادزن هر واحد. بیشترین کاربرد واحدهای اندکسیونی ، گرمایشی فضاهای پیرامونی ساختمان هایی است که دارای سیستم مرکزی هستند.
واحدهای فن کویل :
این واحدهای برای سرمایش و گرمایش طراحی می شوند. در سیستم های آبی می توان از یک کویل برای تغذیۀ آب گرم کننده و آب سرد کننده استفاده کرد. در سیستم های بخار از واحدهای دارای یک کویل و یا دارای دو کویل می توان بهره جست. در سیستم هایی که یک کویل دارند، باید یک مبدل حرارتی بخار به آب وجود داشته باشد که آب گرم کنندۀ مورد نیاز را تأمین کند. در سیستم های دارای دو کویل، از یک کویل برای گرمایش با بخار و از کویل دیگر برای سرمایش استفاده می شود.
در واحدهای دارای دو کویل ، سیال سردکننده می تواند آب سردکنندۀ خروجی از چیلرهای مرکزی و یا مبرّد خروجی از کندانسور واحدهای خوکفا باشد. در واحدهایی که یک کویل دارند نمی توان گرمایش و سرمایش همزمان را انجام داد و نیازمندی های خاص هر فضا را برآورده ساخت. با استفاده از واحدهای دارای دو کویل، این مشکل مرتفع می گردد.
واحدهای هواساز مرکزی :
دستگاه های هواساز برای ساختمان های بزرگ استفاده می شوند. این دستگاه ها دارای یک بادزن، کویل گرم کننده و سردکننده، و یک کمپرسور (اگر آب سردکننده در دسترس نباشد) هستند. واحدهای چندمنطقه ای به نحوی آرایش داده می شوند که هر خروجی هوا دارای کنترل مختص به خود باشد و بتوانند نیازهای سرمایشی و گرمایشی فضای تحت پوشش خود را تأمین کنند. در سیستم های مرکزی بزرگتر، هوای سرد یا گرم از طریق سیستم های کانال رسانی توزیع می شود و برای کنترل درجه حرارت هر فضا از تجهیزات پایانه ای اختصاصی مانند جعبه های مخلوط کننده، کویل های دوباره گرمکن، یا کنترل های حجم متغیر استفاده می گردد.
منبع : کتاب تاسیسات ساختمان – مهندس کاشانی حصار
مطالعه بیشتر ⇓
لوله کشی سیستم های گرمایش با بخار